Rita inn

Set teg í samband við okkum, um tú hevur gloymt brúkaranavn ella loyniorð.

Brúkaranavn og/ella loyniorð skeivt. Vinarliga royn aftur.
Lat aftur
Takk fyri boðini. Vit venda aftur.
Okkurt gekk galið.
Vinarliga fyll út øll feltini.
Send
Lat aftur

Úrslit av leitingini

Einki var funnið.
Lat aftur

Í hernað móti happing

Happing

Tekstur: Jákup Bogi Joensen

Tað er okkurt spinnandi galið við mentanini á føroyskum arbeiðsplássum. Tað heldur formaðurin í Starvsfelagnum, nú stór kanning hjá felagnum vísir, at fimti hvør limur hevur verið fyri happing á arbeiðsplássinum. Felagið vil av við happingina og hartar myndugleikan, ið skal hava eftirlit á økinum

Tað er bæði skelkandi og ræðandi, at tølini eru so stór og støðan so vánalig á føroyskum arbeiðsplássum. Tað kunnu vit als ikki góðtaka, og tí taka vit sum fakfelag trupulleikan í allarstørsta álvara.

Tað sigur Súni Selfoss, formaður í Starvsfelagnum.

Hann sipar til kanningina um happing, sum Starvsfelagið hevur latið gera. Kanningin vísir, at 20 prosent av teimum spurdu, ella fimti hvør limur hjá Starvsfelagnum á sáttmálaøkjum undir Fíggjarmálaráðnum, Kommunala Arbeiðsgevarafelagnum og Føroya Arbeiðsgevarafelag, hava verið fyri happing á arbeiðsplássinum seinastu 12 mánaðirnar.

Sammett við onnur lond rundan um okkum er talið ógvuliga stórt. Í líknandi kanning í Danmark siga 7,8 prosent av teimum spurdu seg hava verið fyri happing seinasta árið.

At tølini í Føroyum eru so vánalig og víkja so nógv frá tølunum aðrastaðni eigur at fáa ávaringarlúðrarnar at ýla, heldur formaðurin í Starvsfelagnum.

– Tølini geva okkum greiðar ábendingar um, at okkurt er spinnandi galið við mentanini á føroyskum arbeiðsplássum. Talan er eftir øllum at døma um eina ógvuliga ósunna mentan og eitt arbeiðsumhvørvi, sum eingin kann liva við. Og tað eiga vit at gera nakað við beinanvegin, sigur Súni Selfoss.

Hann vísir á, at fleiri limir hava vent sær til Starvsfelagið við søgum um happing á arbeiðsplássinum, eftir at kanningin var almannakunngjørd í heyst.

Tí vónar hann, at Starvsfelagið við kanningini fær brotið tøgnina og varpað ljós á trupulleikan við happing.

– Kanningin staðfestir, at tað eru ikki tey fáu, sum eru fyri happing á føroyskum arbeiðsplássum, men ein rúgva av fólki. Tí skylda vit okkara limum og føroyska løntakaranum at rudda upp í óskilinum og tryggja eitt sunt og gott arbeiðsumhvørvi, sigur Súni Selfoss.

Fylgja kanningini upp

Við kanningini hevur tað eydnast Starvsfelagnum at seta happing á breddan.

Eftir at úrslitini vóru almenn í heyst, hevur Starvsfelagið javnan fingið fyrispurningar frá stjórum, leiðarum og stovnsleiðslum um at leggja kanningina fram á teirra arbeiðsplássi. Eisini er Starvsfelagið í tøttum samskifti við avvarðandi sáttmálapartar.

– Fundirnar hava verið góðir, og eg fegnist um, at partarnir hava tikið væl ímóti framløguni og taka trupulleikan í álvara, sigur Súni Selfoss.

Hann sipar millum annað til útmeldingarnar hjá almennu og privatu arbeiðsgevarunum, ið siga seg vilja seta happing ovast á dagsskránna og orða ein greiðan starvsfólkapolitikk og  leiðreglur um happing á arbeiðsplássinum.

Súni Selfoss fegnast um stigið, ið Starvsfelagið sum fyrsta fakfelagið á føroyska arbeiðsmarknaðinum hevur tikið til tess at basa happing. Men hann leggur aftrat, at felagið helmar ikki í. Nevndin í Starvsfelagnum hevur avrátt at fylgja gongdini neyvt næstu tíðina, og tí kann væntast, at ein nýggj og uppfylgjandi kanning verður sett í verk. Tað er vanligt aðrastaðni, at kanningar verða fylgdar upp, og vanliga ganga tvey ár millum kanningarnar, vísir Súni Selfoss á. 

– Vónandi fara vit til ta tíð at síggja stórar batar í tølunum, leggur hann aftrat.   

Hartar eftirlitsmyndugleikan

Tað er Arbeiðs- og brunaeftirlitið, sum er eftirlitsmyndugleiki í Føroyum og varðar av trygd og trivnaði á arbeiðsplássum. Myndugleikin skal tryggja, at arbeiðsumhvørvið altíð er nøktandi, og at galdandi lógir og reglur á økinum verða fylgdar.

Á heimasíðuni hjá Arbeiðs- og brunaeftirlitinum er rúgvismikið tilfar tøkt, hvussu til ber at basa happing á arbeiðsplássinum. Hetta fegnast Starvsfelagið um.

Kortini hartar formaðurin í Starvsfelagnum eftirlitsmyndugleikan og eftirlýsir, at Arbeiðs- og brunaeftirlitið sum stovnur er sjónligari og virknari og til at fáa fatur á.

– Vit hava í fleiri umførum, bæði fyri, undir og eftir kanningina, roynt at fingið fatur á Arbeiðs- og brunaeftirlitinum, men uttan úrslit. Tí mugu vit staðfesta, at eftirlitsmyndugleikin er ikki til staðar og púra fráverandi, og tað er als ikki í lagi, sigur Súni Selfoss.

Hann undrast stórliga, tí kanningin hjá Starvsfelagnum varskógvar, at ógvuliga nógvir limir í felagnum eru fyri happing á arbeiðsplássinum. Tí átti tað at verið eitt mál av stórum týdningi fyri Arbeiðs- og brunaeftirlitið, heldur hann.

Men enn hevur Arbeiðs- og brunaeftirlitið ikki latið við seg koma. Og tað undrar formannin í Starvsfelagnum. 

– Eg kundi hugsað mær at vitað, hvat Arbeiðs- og brunaeftirlitið ætlar at gera við støðuna. Eg sakni, at myndugleikin stígur fram og setur út í kortið, tí eingin kann liva við støðuni, sum nú er. Myndugleikin má taka sær um reiggj, sigur Súni Selfoss.

Vit hava í fleiri umførum roynt at fingið eina viðmerking til hesa grein frá Leivi Persson, stjóra á Arbeiðs- og brunaeftirlitinum, men tað hevur ikki eydnast.

FAKTA:

Kanningin um happing á arbeiðsplássum er grundað á svar frá limum í Starsvfelagnum.

Tað er Gallup Føroyar, sum hevur gjørt kanningina fyri Starvsfelagið. Kanningin varð gjørd í tíðarskeiðnum frá 7. juli til 23. september 2023.

Sambært kanningini hava 20 prosent av teimum, sum svaraðu, ella fimti hvør limur hjá Starvsfelagnum, upplivað happing á núverandi arbeiðsplássi seinastu 12 mánaðirnar.

Kanningin vísir, at happing fer mest fram millum starvsfelagar, men starvsfólk kenna seg eisini happað av leiðsluni á arbeiðsplássinum og av nærmasta leiðaranum.

Tilsamans 1.604 limir eru spurdir í kanningini, harav hava 657 svarað. Tað svarar til 41% av teimum spurdu, og tey hoyra til hesi sáttmálaøki:

63% til Fíggjarmálaráðið
28% til Kommunala Arbeiðsgevarafelagið
9% til Føroya Arbeiðsgevarafelag

Øll kanningin og úrslitini eru at finna her.

Eftir samrøðuna við Súna Selfoss er samband fingist millum Starvsfelagið og stjóran á Arbeiðs- og brunaeftirlitinum, Leiv Persson, og fundur er avtalaður. Felagið vónar at fáa eitt munagott samstarv við stovnin framyvir.